به بهانه اجتماع اخیر مردم اصفهان

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آوای لطیف : تجمع چند روز گذشته مردم اصفهان در بستر زاینده‌رود بار دیگر چالش آب را به تیتر خبرها و یکی از موضوعات در دستور کار دولت و مسئولان تبدیل کرد
پنج ماه پیش و در ابتدای تابستان مثل مردم اصفهان به دلیل مشکلات آبی، تجمعاتی در استان خوزستان و یکی دو استان دیگر شکل گرفت همچنین از سنوات قبل تا کنون اختلافاتی درباره نحوه مدیریت مصرف و توزیع منابع آبی بین استان‌هایی مانند خوزستان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد به وجود آمده است.همانطور که همه میدانیم کشور ایران بر روی کمربند خشک و نیمه‌خشک جهان قرار دارد. با این‌ وجود به دلیل کشاورزی و استفاده گسترده از منابع آب زیرزمینی به‌ تدریج سطوح خاکی فشرده‌شده که همین امر منجر به فرونشست‌هایی در بعضی از مناطق شده است.
اکثر استان‌های کشور در حال حاضر دچار چنین پدیده‌ای شده‌اند که در این میان می‌توان خوزستان، خراسان جنوبی، فارس، خراسان رضوی، تهران، اصفهان و … نام برد.اگر مشکل کمبود آب در کشور و پیامدهای آن اگر با برنامه‌ریزی صحیح مدیریت نشود احتمال تشدید وضعیت قطعا افزایش خواهد یافت. به همین دلیل لازم است الگوی توسعه صنعتی و کشاورزی در کشور تغییر و متناسب با ظرفیت استان‌ها طراحی یابد.
هم اکنون کارخانه‌های فولاد، پتروشیمی و ذوب‌آهن در مناطق بعضاً کویری یا کم آب تاسیس شده‌اند که این امر موجبات ایجاد مشکلات زیادی برای محیط‌زیست آن مناطق یا استان‌های همجوار شده است. بنابراین پیش از احداث هر صنعت آب بر باید الزامات و شرایط زیست‌محیطی آن منطقه به‌طورجدی در نظر گرفته شود. متأسفانه در حال حاضر اخذ مجوز کارخانه‌های فولاد و پتروشیمی بیش از آن‌که بر اساس عقلانیت، منطق و ارزیابی شرایط جغرافیایی مناطق مختلف باشد معمولاً خروجی لابی و «کسب امتیاز» توسط مقامات و مسئولان و نمایندگان مجلس است.
به همین علت است که استان اصفهان با اینکه طی ۵۲ سال اخیر کم‌بارش‌تر از ۲۴ استان کشور بوده اما بیشترین و بالاترین بارگذاری صنایع، سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در آن صورت گرفته است. بارندگی استان اصفهان فقط از چند استان کویری بیشتر است
نکته قابل تامل تر اینکه بخش عمده‌ای از صنایع سنگین و بزرگ کشور در استان‌های اصفهان، کرمان و یزد واقع شده‌اند. سه استانی که به لحاظ بارش در کل کشور شاخص مطلوبی ندارند.
با این نگاه به نظر می‌رسد برخی نمایندگان یا استانداران صرفاً بر اساس نفع محلی و اشتغال‌زایی در حوزه انتخابیه خود بدون توجه به ملاحظات زیست‌محیطی در پی به دست آوردن چنین امتیازاتی یا گنجاندن چنین طرح‌هایی در بودجه سالیانه می‌باشند.
مسئله مهم دیگر به کشت محصولات آب‌بر مانند برنج و هندوانه در برخی مناطق کم آب کشور برمی‌گردد. بدون تردید نمی‌توان حکم کلی به عدم کشت مواد غذایی و محصولات کشاورزی داد اما ضرورت دارد حداقل در مناطق کم آب این‌گونه محصولات کشت نشوند.
واضح است در استانی مانند اصفهان هرگز نباید اجازه داد برنج کشت شود و این محصول صرفاً ‌باید در مناطق و نواحی پر آب مانند شمال کشور کشت شود. لذا حتماً ظرفیت و استعداد آبی هر منطقه می‌باید در انتخاب نوع محصول قابل‌کشت در نظر گرفته شود. نکته جالب آن است که مثلاً استان اصفهان در حوزه تولیدات کشاورزی علی رغم اینکه از ۲۴ استان کشور کم‌بارش‌تر است اما رتبه ششم را در تولیدات کشاورزی کشور دارد.
چالش‌هایی که در سال‌های اخیر در استان‌های اصفهان، خوزستان، یزد و … به وجود آمده است. زنگ هشداری برای مسئولان است که حتماً باید با اقدامات کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت سروسامانی به این شرایط داده و درصدد رفع چالشها باشند.
از این منظر ضرورت دارد به دلیل ایجاد مشکلات حاد ناشی از کم‌آبی که احتمالاً در آینده تشدید خواهد شد حکمرانی دقیق و صحیحی در حوزه آب اعمال شود. مثلاً دولت دستورات کوتاه‌مدتی در ارتباط با نوع محصولات قابل‌کشت برای هر منطقه صادر نماید یا اینکه برای احداث صنایع فولادی و پتروشیمی حتماً می‌باید ارزیابی زیست‌محیطی صورت گیرد و به‌هیچ‌وجه در مناطق کم آب و کویری، کارخانه‌ای احداث نشود و احداث این این صنایع آب بر در استان‌های پر بارش کشور در دستور کار دولت باشد. و این موارد قطعا باید در هنگام تدوین و اجرای برنامه های بلند مدت توسعه ای کشور مد نظر کارشناسان و مسئولین امر قرار گیرد.